O mnie
Różeniec (Rhodiola rosea L.) to niewątpliwie jedna z najbardziej niezwykłych roślin. Jego nazwa gatunkowa pochodzi od charakterystycznego różanego zapachu kłączy, który wydziela się po ich przecięciu. Określany bywa również „złotym korzeniem”, „arktycznym korzeniem” lub „różanym korzeniem”. Występuje w Europie i Azji, gdzie rośnie na piaszczystych i suchych glebach położonych na dużych wysokościach. W Polsce spotykany jest na terenie parków narodowych w Sudetach, Tatrach i Bieszczadach. Różeniec ma długą historię zastosowania leczniczego. Jako pierwszy jego właściwości opisał grecki lekarz Dioskurides w 77 roku n.e. Przez wieki korzeń ten stosowany był w tradycyjnej medycynie ludowej, głównie w Rosji i Skandynawii. Wikingowie powszechnie wykorzystywali go dla zwiększania siły fizycznej i wytrzymałości. Cesarzowie Chin z kolei wysyłali na Syberię specjalne ekspedycje w celu pozyskiwania „złotego korzenia”, uznawanego przez nich za surowiec o cudownych właściwościach leczniczych. Niemieccy naukowcy opisywali jego zalety w leczeniu bólu, szkorbutu, hemoroidów oraz doceniali działanie pobudzające i przeciwzapalne. Dopiero w 1961 roku rosyjski botanik G.W. Kryłow poprowadził ekspedycję do cedrowej tajgi gór Ałtaj w południowej Syberii, gdzie zlokalizował i zidentyfikował „złoty korzeń” jako różeniec górski. Surowcem leczniczym jest kłącze z korzeniami. Obecnie stosuje się wyłącznie ekstrakty standaryzowane na salidrozyd i rozawiny z minimalną zawartością rozawin (3%) i salidrozydu (0,8-1%). Badania fitochemii korzenia różeńca górskiego wykazały w nim obecność aż sześciu odrębnych grup związków chemicznych. Specyficzne dla gatunku Rhodiola rosea są tzw. rozawiny (pochodne alkoholu cynamonowego): rozawina, rozyna i rozaryna. Druga bardzo ważna grupa związków to pochodne fenyloetanolu – przede wszystkim salidrozyd (rodiolozyd). Zawiera także flawonoidy, monoterpeny, trójterpeny oraz kwasy fenolowe. Z licznych badań farmakologicznych, fitochemicznych i klinicznych surowca wynika, że ekstrakty z różeńca wykazują korzystne działanie w stanach zmęczenia i stresu, zwiększając koncentrację i percepcję. Posiadają one właściwości przeciwstresowe, zmniejszające zniszczenia spowodowane hypoksją (niedotlenieniem), przeciwutleniające, poprawiające funkcje seksualne, przeciwnowotworowe i immunostymulujące oraz wzmagające sprawność fizyczną. Różeniec sklasyfikowano jako tzw. adaptogen. Adaptogeny to surowce roślinne zwiększające odporność na stres spowodowany czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi. Adaptogenny wpływ na organizm oznacza jednoczesny brak oddziaływania na jego normalne, prawidłowe funkcjonowanie. U osoby w pełni zdrowej i zaadaptowanej do stresu adaptogen wywoła jedynie minimalny pozytywny efekt. Pełnia jego działania ujawni się dopiero u osoby o obniżonej zdolności adaptacyjnej. Dotychczas jako klasyczny surowiec o właściwościach adaptogennych wymieniano korzeń żeń-szenia, zwiększający koncentrację i wzmagający sprawność fizyczną. W lecznictwie stosuje się zazwyczaj dawki wynoszące 200-600 mg ekstraktu na dobę. Ze względu na właściwości pobudzające, ekstrakty z surowca zaleca się zażywać w porze porannej, a kurację rozpoczynać od niskich dawek, stopniowo je zwiększając. Preparaty z różeńca docenią nie tylko osoby zestresowane i zmęczone, ale także sportowcy dbający o wydolność fizyczną organizmu, jak również osoby intensywnie uczące się i wykonujące duży wysiłek intelektualny. Ekstrakt Rhodiola rosea charakteryzuje się bardzo niską toksycznością. Wśród efektów ubocznych jego preparatów należy wymienić odczuwanie stanów lękowych u osób ze skłonnością do niepokoju oraz uczucie pobudzenia. Jakkolwiek nie wykazano interakcji z innymi lekami, nie zaleca się zażywania rożeńca łącznie z psychostymulantami. Ponadto nie powinien być stosowany w czasie ciąży i podczas karmienia piersią. Różeniec górski (łac. rhodiola rosea) to roślina, której naturalnymi obszarami występowania są rejony wokółbiegunowe, a dokładnie Azja, Ameryka Północna, a także Europa. W Polsce korzeń arktyczny rośnie przede wszystkim w Tatrach, Bieszczadach i Sudetach. Arktyczny korzeń należy do gatunku roślinnego określanego jako gruboszowate. Charakteryzuje się dużą ilością łodyg o mięsistych, jasnozielonych liściach, na czubku których wyrastają żółte kwiaty. Za najbardziej cenny uważa się korzeń różeńca górskiego oraz jego kłącze, w których znajdują się liczne substancje lecznicze, a wśród nich m.in.: fenoloalkohol, rozarin, rozawin, rozin, glikozydy salidrozydu, flawonoidy, kwasy organiczne (takie jak bursztynowy, jabłkowy, cytrynowy i szczawiowy), fenolokwasy, tłuszcze, garbniki, wosk, steryny, oksykumaryna i inne. Korzeń arktyczny zyskał niemałą sławę dzięki odkrytym już wieki temu swoim cechom prozdrowotnym. Jego działanie obejmuje np. działanie antydepresyjne, przeciwzmęczeniowe, przeciwstresowe, antyoksydacyjne, antynowotworowe, czy przeciwneurodegradacyjne. Na co dokładnie pomaga różeniec górski? Właściwości tego zioła dotyczą wspierania zarówno sfery fizycznej, jak i psychicznej i emocjonalnej. Zaczynając od tej pierwszej trzeba skupić się na działaniu wzmacniającym rośliny, co przekłada się na lepsze wyniki w sporcie, czy amatorskich aktywnościach fizycznych oraz większą wydolność organizmu. Poza zmniejszeniem obciążenia stresem fizycznym arktyczny korzeń pomaga w niwelowaniu stresu psychicznego, a nawet lęków i depresji. W jaki jeszcze sposób wpływa na organizm różeniec górski? Działanie tego zioła dotyczy również zapobiegania powstawaniu wolnych rodników, zwiększenia funkcji poznawczych, koncentracji i uwagi oraz polepszenia krążenia. Dzięki arktycznemu korzeniowi można zniwelować miejscowe niedokrwienia, zapobiec schorzeniom neurodegradacyjnym, do których należy np. choroba Alzheimera, leczyć choroby autoimmunologiczne oraz zwiększyć libido. Zioło jest też środkiem zalecanym w profilaktyce nowotworowej.