O mnie
Zielona kawa jest często stosowanym suplementem wspomagającym odchudzanie. Czym tak naprawdę jest? Ziarna zielonej kawy nie zostały poddane obróbce termicznej. Ponieważ nie są palone, mają zieloną barwę oraz zachowują pewne właściwości, których czarna kawa już nie posiada. Kawa to roślina należąca do rodziny marzanowatych. Jest rośliną wiecznie zieloną, osiąga 4–7 m wysokości. Krzewy kawowe rosną na terenach międzyzwrotnikowych. Kwiaty są białe, mają niewielkie rozmiary i przyjemnie pachną jaśminem. Owoce kawy to mięsiste jagody, które podczas dojrzewania zmieniają barwę od czerwonej przez żółtą do purpurowej. Wewnątrz nich znajdują się pestki, które są wydobywane, łuskane i selekcjonowane w celu produkcji kawy. Kawa zawiera wiele związków aktywnych biologicznie, m.in. kofeinę oraz szereg przeciwutleniaczy. Ze względu na bogaty skład wykazuje wiele pozytywnych właściwości, m.in. obniża poziom glukozy, trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Organizm jest stale wystawiany na szkodliwe działanie wolnych rodników, które są wytwarzane zarówno w jego wnętrzu, jak i poza nim. Nadmiar wolnych rodników zwiększa ryzyko wielu chorób, m.in. choroby Parkinsona, Alzheimera, astmy oskrzelowej, miażdżycy, cukrzycy, a nawet nowotworów. Substancje przeciwutleniające neutralizują ich działanie. Do antyoksydantów zaliczane są kwasy fenolowe, których znaczne ilości występują właśnie w kawie. Spośród nich najwięcej jest kwasów kawowego i chlorogenowego, który jest połączeniem tego pierwszego z kwasem chinowym. Kwas kawowy nazywany jest inhibitorem chorób nowotworowych. Działa również przeciwbakteryjnie. Kwas chlorogenowy ma duże znaczenie w chemoprewencji nowotworów. Rozszerza naczynia krwionośne i zmniejsza wchłanianie glukozy we krwi. Ponadto działa przeciwzapalnie i żółciopędnie. Obydwa kwasy jako naturalne antyoksydanty wykazują zdolność zmiatania wolnych rodników oraz wiązania jonów metali ciężkich. A. Gugliucci, D.H. Markowicz dowiedli, że przez picie kawy człowiek dostarcza organizmowi 8 izomerów kwasu chlorogenowego. Wszystkie są dobrze przyswajalne. Oprócz tego kawa przeciwdziała próchnicy. Zawarte w niej związki – kofeina, kwas chlorogenowy i trygonelina dostają się do wnętrza zęba i zakłócają jego kontakt z bakteriami. Surowcem do produkcji kawy są owoce drzewa kawowego, które kwitnie tylko parę dni, ale za to kilka razy w roku. Owoce dojrzewają ok. 9 miesięcy. Dojrzałym owocem jest czerwona jagoda, która wielkością i kształtem przypomina owoc wiśni. Każdy owoc zawiera dwa półokrągłe nasiona. Aby wydobyć nasiona kawy, stosuje się dwie metody – naturalne suszenie owoców na słońcu, a następnie maszynowe łuskanie oraz tzw. metodę mokrą. Metoda mokra polega na oddzieleniu nasion od miąższu przez zgniatanie owoców za pomocą specjalnych maszyn z użyciem dużej ilości wody. Po tym poddawane są procesowi fermentacji trwającej nawet do 60 godzin. Kolejne etapy to sortowanie, suszenie, polerowanie itp. Takie surowe ziarna to właśnie zielona kawa. Jest ona bardzo trwała, może być składowana nawet kilka lat bez znacznego pogorszenia jakości. Zielona kawa znana jest głównie jako skuteczny środek wspomagający odchudzanie. Wszystko to za sprawą wysokiej zawartości kwasu chlorogenowego, którego w kawie palonej jest niewiele. Pozytywne działanie na redukcję masy ciała potwierdzają badania naukowe. Badania na myszach wykazały, że regularne spożywanie zielonej kawy może przeciwdziałać nadwadze i otyłości. Zmniejsza bowiem gromadzenie się tkanki tłuszczowej przez regulację produkcji komórek tłuszczowych oraz genów związanych z metabolizmem lipidów i białek. Eksperyment na ludziach potwierdził pozytywny wpływ zielonych ziaren kawy na procesy odchudzania. W badaniu wzięły udział kobiety otyłe w wieku 25–45 lat. Podzielono je na 2 grupy – kobiety spożywające 400 mg zielonej kawy dziennie oraz kobiety przyjmujące placebo. Obie grupy kobiet stosowały odpowiednio zbilansowaną dietę redukcyjną. Po 8 tygodniach w obu grupach zaobserwowano spadek masy ciała, jednak ubytek masy ciała u kobiet spożywających zieloną kawę był większy. Wynik analizy potwierdza korzystne działanie zielonej kawy na zmniejszenie masy ciała, ale wyłącznie w trakcie przestrzegania zdrowej diety. Istnieje wiele gatunków krzewów kawowych – arabica, robusta, liberica, excelsa itd. Najbardziej popularne gatunki wykorzystywane do produkcji kawy to arabica i robusta. Stanowią aż 40–60% światowej produkcji. Kawa arabica jest aromatyczna i delikatna. Pochodzi z Etiopii i Mozambiku. Współcześnie jest produkowana w Kolumbii, Brazylii, Meksyku, Indiach, Kostaryce oraz na Bliskim Wschodzie. Owocuje przez cały rok. Jest bardzo wymagająca, jeśli chodzi o uprawę. Ze względu na jej skład oraz walory smakowo-zapachowe uważana jest za najlepszą odmianę. Charakteryzuje się łagodnym smakiem. Zawiera więcej związków lipidowych i cukrów, ale o połowę mniej kofeiny niż robusta. Kawa robusta uprawiana jest na terenach Wybrzeża Kości Słoniowej, Zairu, Angoli i Indonezji. Jest mniej wymagająca, jeśli chodzi o uprawę, oraz odporniejsza na choroby niż arabica. W smaku jest bardziej gorzka, co spowodowane jest wyższą zawartością kofeiny. Uważana jest za gorszy gatunek kawy. Używana jest do produkcji kaw rozpuszczalnych oraz gorszych mieszanek kawowych. Zawartość cennych substancji biologicznie czynnych w kawie nie jest stała. Zależy od wielu czynników, m.in. od warunków uprawy, jej lokalizacji, dostępu światła, gleby, temperatury, ilości opadów oraz procesu produkcji. M. Jeszka-Skowron i wsp. porównywali kawę robustę z kawą arabicą z różnych regionów świata pod względem zawartości kofeiny i kwasu chlorogenowego. Badania wykazały, że robusta zawiera więcej kofeiny oraz związków przeciwutleniających, w tym kwasu chlorogenowego, niż arabica. Różnice w zawartości poszczególnych związków występowały również w obrębie jednego gatunku. Tabela przedstawia zawartość kofeiny i przeciwutleniaczy w kawie arabica i kawie robusta różnego pochodzenia. Najwięcej kofeiny zawiera robusta z Indonezji, natomiast najmniej pochodząca z Ugandy i Wietnamu. Jeśli chodzi o arabicę, najwięcej kofeiny zawiera pochodząca z Laos, a najmniej z Chin i Rwandy. Największą ilość kwasu chlorogenowego mają robusta z Indonezji i arabica z Rwandy, natomiast najmniejszą – robusta z Wietnamu i arabica z Laos. Kolejne badania wykonane przez O. Babova i wsp. wykazały, że bardzo wysoką ilością kwasu chlorogenowego przy małej ilości kofeiny charakteryzuje się kawa arabica z Kenii. Warto więc wzbogacić dietę właśnie o tę kawę. Mimo wielu prozdrowotnych właściwości smak zielonej kawy nie jest zadowalający. Choć charakteryzuje się wyższą zawartością polifenoli w porównaniu z kawą paloną, to jej walory organoleptyczne są znacznie gorsze. Nie zawiera pożądanego intensywnego aromatu jak prażone ziarna kawy. Cechuje się delikatnym, odrobinę mdłym smakiem i aromatem. Kwas chlorogenowy nadaje jej ściągający, lekko kwaśny smak. Ze względu na jej niekorzystne walory smakowo-zapachowe na rynku suplementów pojawiły się preparaty w postaci kapsułek, które zawierają ekstrakt z zielonej kawy. Są one polecane przede wszystkim osobom odchudzającym się. Bardzo często zawierają również inne składniki, np. chrom, które dodatkowo wspomagają redukcję masy ciała. Rynek suplementów diety cieszy się coraz większą popularnością, a różnorodność tych produktów wciąż wzrasta. Jeśli ktoś zdecyduje się na suplement zawierający zieloną kawę, powinien zwrócić uwagę na skład, aby był jak najkrótszy. Poza tym warto wybierać znane polskie marki. Jeśli ktoś zdecyduje się na dany suplement, powinien zapoznać się ze stroną internetową producenta i sprawdzić, czy zakład ma wdrożone certyfikowane systemy jakościowe, jak chociażby HACCP, ISO czy BRC. Produkcja według tych systemów gwarantuje wysoką jakość produktu. Najlepszym jednak wyborem jest zielona kawa w formie surowych nasion.