O mnie
Trzustka jest narządem odpowiadającym m.in za produkowanie soku trzustkowego, zawierającego enzymy trawienne oraz wytwarzanie hormonów, np. insuliny czy glukagonu. Zatem narząd ten pełni ważną rolę w procesie trawienia. Istotą ostrego zapalenia trzustki (OZT) jest nagła aktywacja proenzymów w komórkach narządu do czynnych enzymów proteolitycznych, które powodują samotrawienie organu. Najczęstszymi objawami tej choroby są: ból w obrębie jamy brzusznej, nudności, wymioty oraz objawy dyspeptyczne. W ciężkich przypadkach może dojść nawet do zaburzenia krążenia, oddychania, niewydolności nerek lub niedrożności porażennej jelit. W każdym przypadku chory powinien być hospitalizowany, gdyż początkowo lekki przebieg może przejść w stan zagrażający życiu. Natomiast etiopatogeneza przewlekłego zapalenia trzustki (PZT) jest skomplikowana, a na wystąpienie choroby może wpływać wiele czynników. Wśród nich najczęściej wymienia się nadużywanie alkoholu, ale także czynniki autoimmunologiczne, genetyczne. Dodatkowo, nawracające ostre zapalenia trzustki mogą doprowadzić do przewlekłego zwłóknienia narządu, a w niektórych przypadkach przyczyną PZT mogą być nadczynność przytarczyc lub niedrożność przewodu trzustkowego np. na skutek zablokowania go przez kamień trzustkowy. Głównym objawem choroby jest napadowy ból w nadbrzuszu. Zdarza się, iż promieniuje on do prawego/lewego podżebrza lub dolnej części kręgosłupa piersiowego. Charakterystyczne jest występowanie bólu kilkadziesiąt minut po posiłku (szczególnie bogatym w tłuszcz) oraz postępujące chudnięcie. U pacjentów z zapaleniami trzustki często występuje niedożywienie ze względu na hiperkatabolizm, zaburzenia funkcji zewnątrzwydzielniczej, odczuwanie bólu oraz w niektórych przypadkach uzależnienie od alkoholu lub cukrzycę. Prawidłowe żywienie jest niezbędne do poprawy stanu odżywienia chorego oraz może być elementem wspomagającym leczenie farmakologiczne. Dieta trzustkowa opiera się o zasady diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu. Przeznaczona jest w szczególności dla pacjentów z ostrym lub przewlekłym zapaleniem trzustki, ale niekiedy także w nowotworach trzustki lub schorzeniach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Celem diety jest przede wszystkim odciążenie narządu. Ponadto, specjalne żywienie sprzyja regeneracji oraz stanowi istotny czynnik terapeutyczny wspierający leczenie farmakologiczne. Aby dokonać wyboru sposobu postępowania żywieniowego należy ocenić przewidywany dalszy przebieg choroby w 1. lub 2. dobie. W tym celu stosuje się skale prognostyczne – Ranson, Glasgow lub APACHE II. U pacjentów, u których stwierdzono lekki przebieg choroby oraz prawidłowy stan odżywienia w ostrej fazie OZT obowiązuje zakaz podaży drogą doustną pokarmów oraz płynów. Choremu podaje się odpowiednią ilość płynów drogą dożylną. Po ustąpieniu bólu, nudności i wymiotów, osłuchowej ocenie perystaltyki oraz stwierdzeniu zdecydowanego obniżenia aktywności α-amylazy we krwi i moczu wprowadza się wczesne żywienie drogą doustną. U pacjentów, u których przewiduje się ciężki przebieg choroby wprowadza się od 3. dnia OZT żywienie dojelitowe, a jeśli nie jest to możliwe – żywienie pozajelitowe. Dąży się, aby okres bezwzględnego wyłączenia żywienia dojelitowego u tych chorych trwał jak najkrócej, zazwyczaj kilka dni. Jeśli chory reaguje nawrotem bólu w przypadku powrotu do żywienia doustnego, próbuje się wdrożyć żywienie przez zgłębnik dożołądkowo lub dojelitowo. W przypadku niepowikłanego ostrego zapalenia trzustki pod koniec pierwszego tygodnia stopniowo włącza się żywienie doustne. Wdrażanie odżywiania drogą przewodu pokarmowego u osób po przebytym OZT dzieli się na kilka etapów, w których stopniowo rozszerza się dietę. Pierwszy etap trwa około 1 miesiąca. Dieta obejmuje 4-5 niewielkich posiłków dziennie, produkty łatwo strawne oraz znaczne ograniczenie podaży tłuszczu. Główne źródło energii stanowią węglowodany. Dzienne założenia diety to: wartość energetyczna 2000 kcal, zawartość białka 65 g (w tym białko zwierzęce – 35 g), zawartość tłuszczu 40g oraz zawartość węglowodanów 345 g. W drugim etapie, trwającym również 1 miesiąc można zwiększyć ilość spożywanego tłuszczu do 50 g dziennie, a białka do około 70 g dziennie. Rekomendowana podaż energii w tym okresie to 2200 kcal, a zawartość węglowodanów powinna wynosić około 370 g. Dieta nadal powinna być łatwo strawna z ograniczeniem podaży tłuszczu oraz składać się z 4-5 posiłków. Jeżeli pacjent odczuwa dolegliwości bólowe lub objawy dyspeptyczne należy powrócić do zaleceń stosowanych w pierwszym etapie na okres około 2 tygodni. Etap trzeci stanowi dietę pełnowartościową. Wartość energetyczna powinna stanowić od 2300 do 2500 kcal, w tym zawartość białka to 70-90 g, tłuszczu 60-80 g oraz . W tym okresie można stopniowo wprowadzać również inne techniki kulinarne – od produktów gotowanych do smażonych lub duszonych. Zazwyczaj opisane etapy rozszerzania diety doustnej po przebyciu OZT trwają około 4-6 tygodni. W sytuacji, gdy pacjent źle toleruje kolejne etapy diety i pojawiają się u niego dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak uczucie pełności, wzdęcia, ból po posiłku – należy wrócić do poprzedniego etapu żywienia. Przyczyną tych objawów jest w większości przypadków niepełna sprawność zewnątrzwydzielnicza trzustki. Zdarza się, iż wymaga ona wspomagania wyciągami trzustkowymi. Należy również zadbać o uzupełnienie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Ważnym aspektem leczenia żywieniowego po przebyciu OZT jest także utrzymanie należnej masy ciała u pacjentów lub dążenie do jej osiągnięcia.
Źródło:
1. https://comments.bot/thread/Zh4lAYlZJ