W ostatnich latach obserwujemy rosnącą popularność diety bezglutenowej, ale czy wszyscy, którzy rezygnują z glutenu, rzeczywiście potrzebują tego? Warto dowiedzieć się, jakie choroby wywołuje gluten i jakie są jego potencjalne zagrożenia dla zdrowia. W tym artykule przyjrzymy się tej tematyce z naukowym podejściem, prezentując informacje oparte na badaniach i dowodach medycznych. Odkryjmy współczesne zrozumienie wpływu glutenu na organizm człowieka.
Czym jest gluten?
Gluten to rodzina białek występujących w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, jęczmień, żyto i owies. Jest odpowiedzialny za elastyczność ciasta, co sprawia, że jest popularnym składnikiem w pieczywie i innych produktach spożywczych. W trakcie przygotowywania żywności gluten tworzy lepką strukturę, która nadaje jej odpowiednią konsystencję. Jednakże, dla niektórych osób gluten może stanowić zagrożenie.
Celiakia - najbardziej znana choroba związana z glutenem
Celiakia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której spożywanie glutenu prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego. U osób cierpiących na tę chorobę dochodzi do reakcji immunologicznej przeciwko glutenu, co powoduje atak na komórki jelita, co w konsekwencji prowadzi do zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. Objawy celiakii mogą obejmować biegunkę, wzdęcia, utratę masy ciała, zmęczenie oraz niedobory witamin i minerałów. Celiakia ma podłoże genetyczne, dlatego też częściej występuje u osób mających w rodzinie historię tej choroby. Jedynym skutecznym leczeniem celiakii jest dieta bezglutenowa, czyli eliminacja glutenu z jadłospisu.
Nietolerancja glutenu - czym się różni od celiakii?
Często terminy "celiakia" i "nietolerancja glutenu" są używane zamiennie, ale mają odmienne znaczenia. Nietolerancja glutenu odnosi się do reakcji organizmu na gluten, która nie jest spowodowana reakcją immunologiczną. U osób z nietolerancją glutenu może wystąpić dyskomfort żołądkowo-jelitowy po spożyciu glutenu, ale nie ma uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, jak to ma miejsce w przypadku celiakii. Nietolerancja glutenu może mieć różne przyczyny, w tym nadwrażliwość na pewne składniki glutenu lub inne substancje obecne w zbożach. Diagnoza nietolerancji glutenu jest trudniejsza, ponieważ brakuje jednoznacznych testów laboratoryjnych. W takich przypadkach eliminacja glutenu z diety na krótki czas i monitorowanie reakcji organizmu może być stosowane do potwierdzenia nietolerancji.
Choroby autoimmunologiczne a gluten
Oprócz celiakii, gluten może wpływać na rozwój innych chorób autoimmunologicznych. Badania sugerują związek między glutenem a chorobami takimi jak toczeń rumieniowaty układowy, Hashimoto (choroba autoimmunologiczna tarczycy), reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Mechanizm, przez który gluten wpływa na te choroby, nie jest w pełni zrozumiany, ale przypuszcza się, że istnieje pewna wspólna podatność genetyczna. W przypadku osób cierpiących na te choroby, dieta eliminująca gluten może pomóc w złagodzeniu objawów i poprawie jakości życia. Jednakże, dla większości pacjentów z tych chorób, wyeliminowanie glutenu nie jest leczeniem pierwotnym, a jedynie wsparciem dla tradycyjnych metod terapeutycznych.
Czy gluten wpływa na zdrowie psychiczne?
Niektóre badania sugerują, że gluten może mieć wpływ na zdrowie psychiczne niektórych osób. W ostatnich latach pojawiła się teoria związku między glutenem a zaburzeniami neuropsychiatrycznymi, takimi jak autyzm, schizofrenia, ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej) czy depresja. Jednakże, większość tych badań nie przyniosła jednoznacznych wyników, a związki te są nadal przedmiotem kontrowersji w środowisku naukowym.
Dieta bezglutenowa jako moda czy konieczność?
Dieta bezglutenowa stała się również popularnym trendem wśród osób, które nie mają żadnych problemów z tolerancją glutenu. Niektórzy uważają, że eliminacja glutenu może pomóc w poprawie zdrowia ogólnego i wydajności, ale brak jednoznacznych dowodów naukowych na poparcie tych tez. Dla zdrowych osób, dieta bezglutenowa może być pozbawiona korzyści i stanowić ryzyko niedoborów składników odżywczych. Ziarna zbóż zawierają wiele ważnych składników, takich jak błonnik, witaminy z grupy B i minerały, które są ważne dla zachowania zdrowego stylu życia.
Podsumowanie
Podsumowując, gluten może wywoływać choroby u osób, które są na niego uczulone lub nietolerują go. Celiakia jest najbardziej znana z tych chorób i wymaga eliminacji glutenu z diety. Nietolerancja glutenu może powodować dyskomfort żołądkowy, ale nie prowadzi do uszkodzenia jelit. Istnieje również związek między glutenem a niektórymi chorobami autoimmunologicznymi oraz zdrowiem psychicznym, ale pełne zrozumienie tych związków wymaga dalszych badań. Dla większości ludzi gluten jest bezpieczny i dostarcza cennych składników odżywczych. Dieta bezglutenowa nie jest odpowiednia dla każdego i może być ryzykiem dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio zrównoważona. Warto podkreślić, że przed podejmowaniem jakichkolwiek drastycznych zmian w diecie związanych z glutenem, należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby ustalić, czy jest to rzeczywiście konieczne dla zdrowia danej osoby.
Źródło:
https://old.bezglutenowamama.pl/francuskie-paluchy-bezglutenowe-z-wedzonym-boczkiem-i-bazylia/
https://old.bezglutenowamama.pl/wiosenne-wrapy-bezglutenowe-z-zielonymi-szparagami/
https://old.bezglutenowamama.pl/upieklam-chleb-bezglutenowy-z-nowej-mieszanki-incoli-za-9-zl/