Żeń-szeń to roślina, która od wieków jest wykorzystywana w medycynie naturalnej i tradycyjnej Azji. Jest ceniona za swoje potencjalne korzyści zdrowotne i zdolność do poprawy ogólnego samopoczucia. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej roślinie, jej składnikom aktywnym i potencjalnym korzyściom dla zdrowia.
Żeń-szeń – krótka charakteryzacja
Żeń-szeń, którego naukowa nazwa to Panax ginseng, jest rośliną z rodziny araliowatych (Araliaceae). Rośnie głównie w Azji Wschodniej, w takich krajach jak Korea, Chiny i Japonia. Roślina ta jest ceniona nie tylko ze względu na swoje właściwości zdrowotne, ale także ze względu na swoje znaczenie w medycynie chińskiej i koreańskiej. Żeń-szeń można podzielić na kilka różnych gatunków, z których najbardziej znane są żeń-szeń koreański (Panax ginseng) i żeń-szeń amerykański (Panax quinquefolius). Oba te gatunki wykazują podobne właściwości, ale różnią się nieco składem chemicznym.
Składniki aktywne żeń-szenia
Głównymi składnikami aktywnymi żeń-szenia są ginsenozydy i ginsenoidy, które są rodzajem saponin, czyli związków chemicznych występujących w roślinach. Te składniki są uważane za główne źródło potencjalnych korzyści zdrowotnych żeń-szenia. Ponadto żeń-szeń zawiera również inne substancje, takie jak polisacharydy, aminokwasy, fitosterole i polifenole, które mogą również wpływać na jego właściwości zdrowotne.
Jak działa żeń-szeń?
Mechanizm działania żeń-szenia nie jest w pełni zrozumiany, ale badania sugerują, że ginsenozydy i ginsenoidy mogą wpływać na organizm na kilka sposobów:
-
Adaptogenne właściwości: Żeń-szeń jest często klasyfikowany jako adaptogen, co oznacza, że może pomóc organizmowi dostosować się do stresu i zmniejszyć jego negatywne skutki. Adaptogeny działają poprzez regulację odpowiedzi organizmu na stres, co może przyczynić się do ogólnego poprawy samopoczucia.
-
Poprawa wydolności fizycznej: Niektóre badania sugerują, że żeń-szeń może poprawiać wydolność fizyczną poprzez zwiększenie dostępności tlenu w organizmie i zmniejszenie zmęczenia.
-
Poprawa funkcji poznawczych: Istnieją dowody na to, że żeń-szeń może wpływać na funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja. To sprawia, że jest szczególnie interesujący dla osób starszych i tych, którzy chcą poprawić swoją wydajność umysłową.
-
Regulacja poziomu cukru: Niektóre badania sugerują, że żeń-szeń może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi, co jest istotne dla osób z cukrzycą lub predyspozycją do cukrzycy.
-
Poprawa libido: Niektórzy ludzie stosują żeń-szeń jako środek na poprawę libido i funkcji seksualnych. Istnieją badania sugerujące, że może on mieć pewien wpływ na poprawę sprawności seksualnej u niektórych osób.
Potencjalne korzyści zdrowotne
Teraz, gdy rozumiemy, jak żeń-szeń może działać, przyjrzyjmy się niektórym potencjalnym korzyściom zdrowotnym, które są z nim związane.
1. Poprawa ogólnego samopoczucia
Jedną z głównych korzyści wynikających z regularnego spożywania żeń-szenia jest poprawa ogólnego samopoczucia. Ludzie często zgłaszają uczucie większej energii, zmniejszone zmęczenie i lepsze samopoczucie po jego zastosowaniu. To może być szczególnie korzystne dla osób, które borykają się z przewlekłym zmęczeniem lub stresem.
2. Wzrost wydolności fizycznej
Żeń-szeń jest często stosowany przez sportowców i osoby aktywne fizycznie jako środek wspomagający wydolność fizyczną. Może pomóc w zwiększeniu wytrzymałości i poprawie ogólnej wydolności organizmu. To sprawia, że jest popularnym suplementem wśród biegaczy, kulturystów i innych sportowców.
3. Poprawa funkcji poznawczych
Badania sugerują, że żeń-szeń może wpływać na funkcje poznawcze, takie jak pamięć, koncentracja i myślenie abstrakcyjne. To może być szczególnie korzystne dla osób starszych, które chcą utrzymać zdolności intelektualne w dobrej formie.
4. Regulacja poziomu cukru
Niektóre badania wskazują, że żeń-szeń może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę. To może być szczególnie ważne dla osób z cukrzycą typu 2 lub predyspozycją do cukrzycy.
5. Poprawa libido
Żeń-szeń jest tradycyjnie stosowany jako afrodyzjak i środek poprawiający libido. Chociaż nie działa on na każdego w ten sam sposób, to niektórzy ludzie zgłaszają poprawę swojej sprawności seksualnej po jego zastosowaniu.
6. Wspomaganie układu odpornościowego
Badania laboratoryjne sugerują, że żeń-szeń może wspomagać układ odpornościowy poprzez zwiększenie produkcji białych krwinek i stymulację różnych komórek odpornościowych. To może pomóc w zapobieganiu infekcjom i chorobom.
7. Redukcja stresu i lęku
Żeń-szeń jest często stosowany jako środek na redukcję stresu i lęku. Badania na zwierzętach sugerują, że może on wpływać na układ nerwowy poprzez regulację poziomu hormonów stresu, takich jak kortyzol. To może pomóc w łagodzeniu objawów stresu i lęku u niektórych osób.
8. Wspomaganie procesów zapalnych
Niektóre badania wskazują, że żeń-szeń może mieć właściwości przeciwzapalne, co może być korzystne dla osób cierpiących na przewlekłe stany zapalne, takie jak choroby reumatyczne.
9. Ochrona przed chorobami serca
Istnieją dowody na to, że żeń-szeń może wpływać na czynniki ryzyka chorób serca, takie jak ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. To może pomóc w ochronie serca przed chorobami sercowo-naczyniowymi.
Sposoby spożycia żeń-szenia
Żeń-szeń można spożywać w różnych formach, w zależności od preferencji i dostępności:
-
Suplementy diety: Jednym z najpopularniejszych sposobów spożycia żeń-szenia są suplementy diety w postaci kapsułek, tabletek lub płynów. Dostępne są w wielu dawkach, co pozwala dostosować spożycie do własnych potrzeb.
-
Herbata: Żeń-szeń można także przygotować jako herbatę. Wystarczy wrzucić suszone korzenie rośliny do wrzącej wody i parzyć przez kilka minut. Ta forma spożycia jest łatwa i przyjemna.
-
Ekstrakty: Ekstrakty z żeń-szenia są bardziej skoncentrowane niż suplementy i często zawierają wyższe dawki składników aktywnych. Mogą być stosowane doustnie lub dodawane do napojów i potraw.
-
Korzenie żeń-szenia: W niektórych kuchniach korzenie żeń-szenia są używane jako składnik potraw, szczególnie w kuchni azjatyckiej. Można je gotować lub dusić, dodając do zup i dań mięsnych.
Żeń-szeń – skutki uboczne i przeciwwskazania
Mimo że żeń-szeń jest uważany za stosunkowo bezpieczny, może wywoływać skutki uboczne u niektórych osób. Najczęstsze z nich to:
-
Bezsenność: Ze względu na swoje właściwości pobudzające, żeń-szeń może utrudniać zasypianie u niektórych osób. Dlatego warto unikać spożywania go przed snem.
-
Nadciśnienie: Składniki aktywne żeń-szenia mogą wpływać na ciśnienie krwi, co może być problematyczne dla osób z nadciśnieniem. Osoby z wysokim ciśnieniem powinny konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania żeń-szenia.
-
Niepokój i drżenie: Niektórzy ludzie zgłaszają uczucie niepokoju i drżenia po spożyciu żeń-szenia, zwłaszcza w przypadku dużych dawek.
-
Problemy żołądkowe: U niektórych osób może wystąpić niestrawność, biegunka lub nudności po spożyciu żeń-szenia.
Istnieją także pewne grupy osób, które powinny unikać żeń-szenia lub stosować go ostrożnie, takie jak kobiety w ciąży, karmiące piersią, osoby z cukrzycą, nadciśnieniem, chorobami serca i innymi schorzeniami. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji żeń-szeniem.
Podsumowanie
Żeń-szeń to roślina o długiej historii stosowania w medycynie naturalnej i tradycyjnej Azji. Jego głównymi składnikami aktywnymi są ginsenozydy i ginsenoidy, które wykazują szereg potencjalnych korzyści zdrowotnych, takich jak poprawa ogólnego samopoczucia, wydolności fizycznej, funkcji poznawczych i wiele innych. Jednakże warto pamiętać, że żeń-szeń może wywoływać skutki uboczne u niektórych osób i nie jest odpowiedni dla wszystkich. Zawsze należy stosować go z rozwagą i konsultować się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości. Żeń-szeń jest dostępny w różnych formach, co pozwala wybrać najdogodniejszy sposób spożycia. Bez względu na to, w jakiej formie go spożywasz, pamiętaj, że regularne stosowanie i umiarkowanie są kluczowe dla osiągnięcia potencjalnych korzyści zdrowotnych.
Źródło: https://wdolnymslasku.com/2021/02/19/zen-szen-wlasciwosci-i-zastosowanie/